بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

ساخت وبلاگ
بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

مقدمه

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که چند نوع جاندار در اطراف شما، در حیاط خانه یا پارک محلی تان زندگی می کنند؟ منظور ما از جاندار تنها پرندگان یا سگ ها و گربه ها نیستند. حیوانات انواع و شکل های بسیار مختلفی دارند، از خرس های بزرگ تا سوسک های بسیار کوچک، همه نوعی حیوان هستند که ویژگی های مخصوص به خود را دارند. تفاوت میان حیوانات به ما کمک می کند که آنها را در گروه های مختلف تقسیم بندی کنیم. یکی از انواع تقسیم بندی جانداران شاخه است. آیا می دانید شما به چه شاخه ای تعلق دارید؟ فکر می کنید عنکبوت متعلق به چه شاخه ای باشد؟ در این فعالیت علمی شما تنوع زیستی حیوانات محل زندگی خود را بررسی خواهید کرد تا متوجه شوید بیشتر این جانداران به چه شاخه ای تعلق دارند.

بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

پیش زمینه:

هر حیوان ویژگی های منحصر به فردی دارد. حیوانات بر اساس ویژگی های مشترکی که دارند در دسته هایی به نام شاخه قرار داده می شوند. (این نوع دسته بندی بین رده و فرمانرو قرار دارد. برای اطلاعات بیشتر به لینک های مرتبط در انتهای متن مراجعه کنید.) به طور کلی حدود ۳۵ شاخه تنها در قلمرو حیوانات وجود دارد، اما بیشتر آنها بسیار نادر هستند. دانشمندان برای توصیف اکثر حیوانات از هشت شاخه ی اصلی استفاده می کنند: اسفنجی ها (Porifera)، مرجانیان (Cnidaria)، کرم تخت (Platyhelninthes)، کرم حلقوی (Annelida)، نرم تنان، بندپایان، خارپوستان و شاخه مهره داران. این نام ها ممکن است در نگاه اول عجیب و غریب به نظر بیایند، اما به محض اینکه یک مثال زنده از آنها در نزدیکی محل زندگی خود ببینید، راحت تر آنها را می آموزید.

بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

بسته به اینکه در چه منطقه ای زندگی می کنید، شاخه هایی از حیوانات که بیشتر با آنها برخورد خواهید کرد ممکن است شاخه-مهره داران، بندپایان، نرم تنان و کرم های حلقوی باشند. شاخه مهره داران معروف ترین گروه هستند، اگر چه تعداد جاندارانی که در این گروه جای می گیرند زیاد نیست. آیا می توانید حدس بزنید این شاخه شامل چه حیواناتی می شود؟ آیا تمام مهره داران در این شاخه قرار می گیرند و بدین ترتیب ما انسان ها نیز در کنار سگ ها، گربه ها، خرگوش ها، موش ها، قورباغه ها و سمندرها، حیوانات مزرعه از جمله گاو، گوسفند، مرغ و خروس، و حیوانات باغ وحش از جمله گورخر، شیر، ببر، پاندا، زرافه، خرس قطبی و ... جزو آن هستیم؟

بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

بندپایان جاندارانی شامل حشرات (مانند سوسک، پروانه، مگس، زنبور، ملخ و مورچه) و همچنین هزارپا، عنکبوت، میگو، خرچنگ و بسیاری دیگر هستند. نرم تنان شامل حلزون، صدف، ماهی مرکب و اختاپوس می شوند. کرم های حلقوی (Annelida) کرم هایی قطعه قطعه هستند و شامل کرم های خاکی (که برای باغبانی مورد استفاده قرار می گیرند) و کرم های آبزی می شوند. به نظر شما کدام شاخه از جانداران در محیط زندگی شما رایج تر است؟

بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان   

مواد و وسایل مورد نیاز:

یک برگ کاغذ
مداد یا خودکار
دوربین دیجیتال (اختیاری)
ذره بین (اختیاری)
یک محل مناسب برای انجام مشاهدات

آماده سازی:

مکان انجام مشاهدات خود را انتخاب کنید. در این مکان باید تنوع جانداران وجود داشته باشد. می توانید مشاهدات خود را در حیاط منزل، پارک، کنار دریاچه و ... انجام دهید.
 زمانی مناسب برای انجام مشاهدات خود انتخاب کنید و در صورت نیاز از یک بزرگتر بخواهید شما را همراهی کند.

بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

روش کار:

برگه کاغذ و مداد یا خودکار را به همراه دوربین دیجیتال و ذره بین (اختیاری) به محل انجام مشاهدات خود ببرید. (در صورت نیاز با بزرگتر خود به آنجا بروید.)

 ابتدا یک ناحیه ی کوچک را برای بررسی انتخاب کنید. مثلاً می توانید یک توده از برگ های روی زمین، چند سنگ، چمن، علف-های هرز خشک، یک درخت و ... را مد نظر قرار دهید. (این ها میکروزیستگاه های مختلف هستند.) میکروزیستگاه های دیگر را در دفعات بعدی بررسی خواهید نمود.

در میکروزیستگاهی که مد نظر قرار دادید با دقت به دنبال حیوانات مختلف بگردید. ممکن است برای این کار لازم باشد سنگ-ها را جابه جا کنید تا بتوانید زیر آنها را ببینید. انواع حیواناتی که مشاهده می کنید را روی کاغذ یادداشت کنید. (مثلاً ممکن است پرنده، عنکبوت یا سوسک ببینید.) نگران تشخیص نوع حیوانات در همان لحظه نباشید. اگر موجودی ناشناس دیدید، توضیحی درمورد آن روی کاغذ بنویسید یا از آن عکس بگیرید تا بعد به طور دقیق آن را شناسایی کنید. چه حیواناتی مشاهده می کنید؟ آنها در چه نوع میکروزیستگاهی زندگی می کنند؟ (خشک، مرطوب، سرسبز، سنگی و ...)

حال یک ناحیه ی دیگر را برای مشاهده انتخاب کنید و همین مراحل را در مورد آن انجام دهید. چه حیواناتی در این قسمت می بینید؟ آیا حیواناتی از این قسمت مشابه با قسمت قبلی هستند؟ شرایط زیستی این منطقه ی جدید نسبت به مورد قبلی چه تفاوت هایی دارد؟

همین مشاهدات را در میکروزیستگاه های دیگر نیز انجام دهید. سعی کنید میکروزیستگاه هایی بسیار متفاوت (مثلاً آفتابی در مقابل بدون آفتاب، خشک در مقابل مرطوب و ...) و میکروزیستگاه هایی مشابه (مثلاً هردو در سایه، هر دو خشک و ...) بیابید. در صورت امکان حداقل پنج میکروزیستگاه مختلف را مورد بررسی قرار دهید. آیا به نظر می رسد برخی از حیوانات زیستگاه خاصی را در مقایسه با بقیه ی حیوانات ترجیح می دهند؟ (مثلاً زیستگاه مرطوب یا خشک)

پس از اتمام مشاهدات، سعی کنید حیواناتی که دیدید را بر حسب شاخه تقسیم بندی کنید. بسته به اینکه در چه منطقه ای مشاهدات خود را انجام داده باشید، شاخه هایی که بیشتر با آن رو به رو می شوید شاخه مهره داران، بندپایان، نرم تنان و کرم های حلقوی هستند. به خاطر داشته باشید که شاخه مهره داران شامل تمام مهره داران (از جمله ما انسانها، سگ ها، گربه ها، قوراغه ها، ماهی ها، گاوها، پرندگان و ...)، بندپایان شامل حشرات، هزارپاها، میگوها و ...، نرم تنان شامل حلزون و صدف و کرم های حلقوی نیز شامل کرم خاکی هستند.

کدام شاخه تعداد حیوانات متنوع بیشتری در محل زندگی شما دارد؟ حیوانات کدام شاخه کم یاب تر هستند؟ آیا شاخه ای وجود دارد که هیچ حیوانی متعلق به آن را پیدا نکرده باشید؟ به نظرتان تنوع زیستی در محل زندگی شما چقدر است؟ آیا تعداد زیادی از یک حیوان مشخص در میکروزیستگاهی خاص مشاهده کردید؟

آزمایش های تکمیلی:

در این فعالیت علمی شما میکروزیستگاه های مختلف در یک منطقه را بررسی کردید. می توانید آزمایش های بیشتری انجام دهید و در آنها مناطق دیگری را مورد بررسی قرار دهید تا میکروزیستگاه ها را در این مناطق با هم مقایسه کنید. پارک های محله-ی شما چه تفاوتی از نظر حیوانات موجود در آنها با هم دارند؟ اگر در نزدیکی دریا زندگی می کنید، بررسی کنید که حیوانات ساحل با حیوانات یک پارک دارای درخت و چمن چه تفاوتی دارند. (اگر قصد بررسی منطقه ای دریایی را دارید، حتماً قبل از شروع کار در مورد شاخه های رایج ساکن در این منطقه تحقیق کنید.)

بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

یک نقشه از محل حضور جانوران مختلف در منطقه ای که بررسی کردید تهیه کنید. برای این کار ابتدا نقشه ای از محل مورد بررسی تهیه کنید و در آن مکان های مهم از جمله خانه، بالکن، درختان، باغچه و ... را مشخص کنید. سپس از آن چند کپی بگیرید. حال با داشتن نقشه ها می توانید روی هر کدام محل حضور جانداران مربوط به یک شاخه ی خاص را علامت گذاری کنید. انواع خاص جانداران بیشتر در چه مناطقی یافت می شوند؟ کدام منطقه تنوع زیستی بیشتری دارد؟ کدام منطقه کمترین تنوع زیستی را دارد؟

مشاهده و نتیجه گیری:

آیا در مشاهدات خود بیشتر با بندپایان رو به رو شدید؟

نوع حیواناتی که در این فعالیت علمی می یابید بستگی به مکان مورد بررسی دارد. اما در بیشتر باغچه ها، پارک ها و ... بندپایان شاخه ی رایج در موجوداتی است که مشاهده می کنید. از جمله حیوانات این شاخه مگس، سوسک، عنکبوت، ملخ، هزارپا، مورچه، پروانه، زنبور، جیرجیرک و ... هستند. همچنین ممکن است در بررسی های خود به حلزون نیز برخورده باشید. اگر داخل خاک را گشته باشید احتمالاً چند کرم خاکی نیز دیده اید. چنانچه خودتان را نیز در این شمارش به حساب بیاورید، در این فعالیت حداقل یک موجود از گروه شاخه مهره داران در نتایج خود دارید. دیگر جانداران رایج این شاخه پرندگان، سگ ها و گربه ها هستند.

بررسی تنوع زیستی در محل زندگی انسان

منبع: How Biodiverse Is Your Backyard?

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان،تنظیم: نیلوفر یاقوتی

مسابقه ی تیله ها در مایعات

با سرد شدن مایع ویسکوزیته یا مقاومت آن در برابر جریان افزایش می یابد. ویسکوزیته خاصیتی از مایع است که می تواند در کاربردهای مختلف بسیار مهم باشد...

نوشیدن با اَبَرنی!

نوشیدن یک مایع با نی به نظر کاری ساده است. اما شما در واقع از طریق ایجاد تغییرات در فشار هوا این کار را انجام می دهید. هنگامی که فشار هوای داخل دهان خود را کاهش می دهید، فشار جو مایع را در نی به سمت بالا می کشد و شما می توانید نوشیدنی را بنوشید....

پل ماکارونی

هنگامی که یک رشته ی ماکارونی (یا هر جسم دیگر) را خم می کنید چه اتفاقی می افتد؟ با خم کردن یک ماده دو اتفاق رخ می دهد...

تبیان...
ما را در سایت تبیان دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : فرومی tebyan بازدید : 217 تاريخ : پنجشنبه 30 ارديبهشت 1395 ساعت: 4:30